Τέχνη

Ο στρατηγός Μάκβεθ, επιστρέφει νικητής από κάποιο πόλεμο, συμβουλεύεται τρεις μάγισσες που προφητεύουν ότι θα γίνει Βασιλιάς. Παρακινούμενος τότε από την αχαλίνωτη φιλοδοξία του αλλά και από εκείνη της συζύγου του δολοφονεί τον φιλοξενούμενό του Βασιλιά Ντάνκαν και καταλαμβάνει το θρόνο της Σκωτίας.
Διατηρώντας όμως στη μνήμη του τη προφητεία των μαγισσών ότι ο φίλος του, στρατηγός Μπάνκο, θα αποκτήσει τέκνα που θα γίνουν Βασιλιάδες, επιφορτίζει δύο δολοφόνους να σκοτώσουν τον Μπάνκο….
Οι μάγισσες του προλέγουν ότι δεν πρόκειται να ηττηθεί «πριν το δάσος Μπέρναμ φθάσει στη Δουνσιναία». Εν τω μεταξύ η σύζυγός του, Λαίδη Μάκβεθ, βασανιζόμενη από τις τύψεις καταλαμβάνεται από τρομερές νευρικές κρίσεις, σηκώνεται από το κρεβάτι της και ως υπνοβάτης αντιλαμβάνεται ότι τα χέρια της είναι αιματοβαμμένα και πεθαίνει.
Παράλληλα ο Μάλκολμ (πρωτότοκος γιος του Βασιλιά Ντάνκαν) συγκεντρώνει στρατό και κινείται κατά του δολοφόνου του πατέρα του. Ο Μάκβεθ αντιλαμβανόμενος τον ερχομό του Μάλκολμ, παρατηρεί τα κλαδιά από τα δέντρα του δάσους Μπέρναμ που κρατούσε και αρχίζει να κατανοεί τη σημασία της προφητείας των μαγισσών. Καταλαμβανόμενος τότε από φόβο τρέπεται σε φυγή. Ο Μακντάφ, του οποίου τη σύζυγο και τα παιδιά είχε σκοτώσει ο Μάκβεθ, τον προλαβαίνει, και σε αναγκαστική μονομαχία τον σκοτώνει με άγριο τρόπο.

Ένας «γαλαζοαίματος» φυσικός αριθμός, ο πρώτος υπερτέλειος Ντουζίνας (12), ερωτεύεται μία περιθωριακή άρρητη, τη Διόριζα (τετραγωνική ρίζα του δύο).
Ένας έρωτας καταδικασμένος στην κοινωνία των αριθμών λόγω διαφοράς κοινωνικής τάξης κι ο Μισούλης (1/2) με τη Μοναδούλα (1) να κάνουν παιχνίδι…

Δέκα θεατρικοί διάλογοι εμπνευσμένοι από τα Μαθηματικά, σε μορφή σύντομων θεατρικών δρώμενων με χιούμορ. Μια απόπειρα να αξιοποιηθεί η ενάργεια και η δύναμη του θεατρικού λόγου στη μαθηματική θεατρική σκηνή, αλλά και στην αίθουσα διδασκαλίας.

ΜΙΑ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΦΟΒΙΑ

Η προσέγγιση της Τέχνης μέσα από φανταστικές, παραμυθένιες ιστορίες θα μπορούσε να είναι μια “εκδρομή” στον εικαστικό κόσμο γιατί εγείρουν τον προβληματισμό των πολύ νεαρών αποδεκτών και συμβάλλουν στο να διαμορφώσουν στάσεις και συμπεριφορές απέναντι στην έννοια του «ωραίου».

Η διερεύνηση του τρόπου που οι σύγχρονοι συγγραφείς παιδικών αναγνωσμάτων πραγματεύονται τη διαμόρφωση της αισθητικής καλλιέργειας, η οποία διανθίζει την καθημερινότητα των νεαρών αποδεκτών με στιγμές λογοτεχνικής και εικαστικής ανάγνωσης, με ώρες δημιουργικού προβληματισμού και αισθητικής απόλαυσης, ήταν ο λόγος της δημιουργίας αυτού του βιβλίου. Ενδεικτική περίπτωση αποτελούν τα βιβλία της Φίλιας Δενδρινού, τα οποία είναι συναρπαστικά όχι μόνο για τις παραμυθένιες ιστορίες τους αλλά και για τους εναλλακτικούς τρόπους με τους οποίους μυούν τους πολύ νεαρούς αποδέκτες στον χώρο της τέχνης.

Αυτό που ενδιαφέρει την παρούσα εργασία είναι να εξετάσουμε τους τρόπους με τους οποίους επιχειρείται η εμπλοκή του παιδιού με τα Έργα Τέχνης ξακουστών ζωγράφων μέσα από την αφήγηση μιας φανταστικής ιστορίας, με την προσδοκία να αναδειχθεί ο συναισθηματικός πλούτος όχι μόνο του καλλιτέχνη ζωγράφου, αλλά και του αναγνώστη-παιδιού, αποδέκτη της καλλιτεχνικής έκφρασης.

Αυτή η μελέτη επίσης, με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας και του κώδικα QR, οδηγεί διαδραστικά τους αναγνώστες σε διάφορους διαδικτυακούς τόπους όπου μπορούν να δουν τους πίνακες ζωγραφικής που περιγράφονται αλλά και κάθε επιμέρους χρήσιμη πληροφορία που τους συνοδεύει (στοιχεία δημιουργού, έτος που φιλοτεχνήθηκαν, διαστάσεις, περιγραφή, κ.ά.)

Το Blasted (1995) είναι το πρώτο θεατρικό έργο της Sarah Kane και αυτό που την τοποθέτησε στη θεατρική πραγματικότητα. Με αφορμή το έργο αυτό δέχθηκε ιδιαίτερα σκληρή κριτική όσον αφορά τη γραφή της.

«Το Blasted ήταν ένα πολύ ιδιαίτερο ταξίδι, και νομίζω ότι επειδή ήταν το πρώτο μου έργο δεν είχα ακριβώς συναίσθηση του τι έκανα με τη φόρμα. Εννοώ, γνώριζα τι έκανα αλλά δεν είχα συνειδητά επίγνωση…» αναφέρει χαρακτηριστικά η ίδια.
.
Η ίδια πάλεψε πολύ ώστε να αποτινάξει το στίγμα της συγγραφέως που απλώς σοκάρει μέσα από τη βία. Πολύ συχνά οι κριτικές που δεχόταν ήταν απλοϊκές ή επιφανειακές, ενώ υπήρξαν φορές που το περιεχόμενο των έργων της παραποιήθηκε, μιας και μερίδα κριτικών δεν εμβάθυνε σε αυτά ή βασιζόταν σε φήμες.

Η Kane υποστήριζε πως η δουλειά της μιλά για την Αγάπη, η οποία πάντοτε δοκιμάζεται σε ακραίο βαθμό, ενώ παράλληλα οι Ήρωές της είναι πρόσωπα γεμάτα ρωγμές, που αγωνίζονται να βρουν διέξοδο σε όσα τους κατατρέχουν.

Η Δρ Πα­ρα­σκευή Κερ­τε­με­λί­δου, Επί­κου­ρη Κα­θη­γή­τρια του Δι­ε­θνούς Πα­νε­πι­στη­μίου της Ελ­λά­δος, κα­τα­φέρ­νει να μας εφο­δι­ά­σει με ένα εναλ­λα­κτι­κό πό­νη­μα στον χώ­ρο του βι­ο­μη­χα­νι­κού χρη­στι­κού αντι­κει­μέ­νου. Πρό­κει­ται για μια πο­λύ εν­δι­α­φέ­ρου­σα έκ­δο­ση, κα­θώς αντι­με­τω­πί­ζει το βι­ο­μη­χα­νι­κό προ­ϊ­όν από δι­α­φο­ρε­τι­κές πλευ­ρές. Είναι μια προ­σπά­θεια να δο­θεί έμ­φα­ση στη δι­α­φο­ρε­τι­κό­τη­τα της αντί­λη­ψης των εναλ­λα­κτι­κών εκ­φάν­σε­ων του σχεδι­α­σμού προ­ϊ­ό­ντων αυτού καθ’ αυτού. Το βι­ο­μη­χα­νι­κό προ­ϊ­όν μπο­ρεί κα­νείς να το βρει προς πώ­λη­ση ως χρη­στι­κό αντι­κεί­με­νο, ως αντι­κεί­με­νο τέ­χνης, ως αντι­κεί­με­νο προ­βο­λής σε μου­σεία αλ­λά και ως ένα μέ­σο διαλόγου από και προς όλες τις κα­τευ­θύν­σεις.

Μας τα­ξι­δεύει από τη χει­ρο­τε­χνία στη βι­ο­μη­χα­νι­κή πα­ρα­γω­γή, από τη μι­κρή κλί­μα­κα στη με­γα­λύ­τε­ρη. Αναδεικνύει το χρη­στι­κό αντι­κεί­με­νο και ως έρ­γο τέ­χνης, κά­τι που πολ­λοί δεν συ­νει­δη­το­ποι­ούν ακό­μη και στις μέ­ρες μας. Πα­ρου­σι­ά­ζει το βι­ο­μη­χα­νι­κό αντι­κεί­με­νο ως έκ­θε­μα σε μου­σεία και ειδι­κό­τε­ρα μου­σεία τέ­χνης, εμφανίζοντας έναν εναλ­λα­κτι­κό τρό­πο επι­κοι­νω­νί­ας του προ­ϊ­ό­ντος με τον επι­σκέ­πτη. Δί­νει έμ­φα­ση σε έναν άτυ­πο δι­ά­λο­γο των σχε­δι­α­στών-καλ­λι­τε­χνών με­τα­ξύ τους, αλ­λά και με τα μου­σεία τέ­χνης, που ανα­δει­κνύ­ουν τα έρ­γα με έναν δι­α­φο­ρε­τι­κό τρό­πο. Φυ­σι­κά δεν λεί­πει και η ανα­φο­ρά στο Ελ­λη­νι­κό ντι­ζά­ιν και την εξε­λι­κτι­κή του πο­ρεία.

Η Kathy Eden μας προσκαλεί σε ένα ταξίδι διασαφήνισης, δανεισμού και μετεξέλιξης των όρων και των εννοιών της Ποιητικής του Αριστοτέλη• ένα ταξίδι, που εκκινώντας από τον αττικό ρητορικό λόγο του 5ου αιώνα π.Χ., περνάει μέσα από τη στωική φιλοσοφία των Ρωμαίων και την πατερική σχολαστικότητα των πρώτων χριστιανικών αιώνων, και φτάνει ως την Αναγέννηση, τον Άμλετ και το An Apology for Poetry του Philip Sidney, τη σημαντικότερη, ίσως, πραγματεία για το θέατρο κατά τον 16ο αιώνα.

Κάτω απ’ τα βήματα του χρόνου
Κάποτε όλα αυτά θα λιώσουν
Πύργοι, παλάτια κι εξουσίες
Απ’ τη φθορά δεν θα γλιτώσουν.

Είμαστε απ’ όνειρο φτιαγμένοι
Περαστικές, είμαστε, εικόνες
Το πνεύμα , η ψυχή μας μένει
Να τραγουδάει μες στους αιώνες.

Ο Βσέβολοντ Μέγερχολντ υπήρξε ένας μεγάλος ανακαινιστής του σοβιετικού και παγκόσμιου θεάτρου. Επιφανής σκηνοθέτης και θεωρητικός, επηρέασε ισχυρά με τις ιδέες του για τη Ζωική Μηχανική, το γκροτέσκο και το στιλιζάρισμα την τέχνη της υποκριτικής στον 20ό αιώνα. Ταυτόχρονα η πορεία και η δημιουργική του πρακτική συνδέθηκε άρρηκτα με την Οκτωβριανή Επανάσταση, από την οποία άντλησε έμπνευση για τον καινοτόμο ριζοσπαστισμό του. Το έργο του παρείχε με τη σειρά του ώθηση σε μεγάλους δημιουργούς όχι μόνο του θεάτρου αλλά και του κινηματογράφου, όπως οι Στανισλάφσκι, Μαγιακόφσκι, Μπρεχτ, Κουλέσοφ, Αϊζενστάιν.

Στην παρούσα συλλογή ο αναγνώστης θα βρει τα πιο σημαντικά, αδημοσίευτα στα ελληνικά, δοκίμια του Μέγερχολντ της περιόδου μετά το 1917, καθώς και μερικά από τα πρότερα γραπτά του σε νέες μεταφράσεις. Σε αυτά τα δοκίμια καθρεφτίζεται η προοδευτική ανέλιξη και ωρίμανση του κορυφαίου σκηνοθέτη, από τη μαθητεία και την κριτική του στον Κονσταντίν Στανισλάφσκι και τους γόνιμους πειραματισμούς του στα χρόνια του Οκτώβρη ως τις κορυφαίες δημιουργικές στιγμές του, όπως η παράσταση του Επιθεωρητή του Γκόγκολ και των τελευταίων θεατρικών έργων του Μαγιακόφσκι.

Στο εισαγωγικό δοκίμιό της, η θεατρολόγος Μαρία Σικιτάνο παρακολουθεί ολόκληρη τη διαδρομή του Μέγερχολντ, από τα πρώτα του βήματα ως την τραγική εξόντωσή του από το σταλινικό καθεστώς. Παρουσιάζει και συζητά αναλυτικά τις συνεισφορές του και αποτιμά την επίδρασή του στους συγχρόνους του και στις μετέπειτα γενιές. Το βιβλίο προλογίζεται από τον ιδρυτή της θεατρικής ομάδας Σημείο Μηδέν Σάββα Στρούμπο.

Μεταφράζοντας τον ΑΜΛΕΤ, συχνά πίστευα πως αυτή η σαιξπηρική τραγωδία θα μπορούσε να τιτλοφορείται ως εξής: Άμλετ, ίδε ο άνθρωπος.

Ο Άμλετ αναβάλλει, αμφιβάλλει, αμφιταλαντεύεται, ολιγωρεί, αλλά ούτε μια στιγμή δεν σκέφτεται την παραίτηση η την απραξία. Δυσκολεύεται, αλλά δεν οπισθοχωρεί, συχνά η συμπεριφορά του προδίδει μια σύγχυση επί του πρακτέου, αλλά γρήγορα συνέρχεται. Οι μεταπτώσεις του δεν συνιστούν δειλία. Αντίθετα, καταδεικνύουν έναν σφαιρικό προβληματισμό γύρω από το αίτημα που καλείται να υπηρετήσει. Ο Σαίξπηρ, ως μέγιστος ποιητής, με αφορμή τον ήρωα Άμλετ αρπάζει την ευκαιρία να δημιουργήσει έναν χαρακτήρα στον οποίο φορτώνει όλες σχεδόν τις ανθρώπινες ιδιότητες, όλες τις αρετές και τις αδυναμίες του ανθρωπίνου όντος, όλα του τα προτερήματα κι όλα του τα πάθη.
Κ. Λ.

Εάν ολόκληρος ο κόσμος είναι ένα θέατρο, μέσα στο οποίο κυριαρχεί αενάως ο άτεγκτος νόμος της γένεσης και της φθοράς, τότε σκηνοθέτης του κόσμου είναι το αείζωον πυρ, είναι η ζωή και η φύση˙ είναι η αβάσταχτη θλίψη και η άφατη χαρά της ζωής. Αυτά τα δύο ριζώματα της ζωής μας, διαρκώς και κατά περίσταση εναλλάσσονται ως πρόσωπά της καθημερινότητας. Αυτά οι Έλληνες, που δημιούργησαν το θέατρο ως συνισταμένη και συλλειτουργία όλων των Καλών Τεχνών, τα εξέφρασαν με τα προσωπεία της τραγωδίας και της κωμωδίας. Ο σφυγμός της ζωής ως εγκόσμιος σκηνοθέτης – άλλοτε με θρήνους, οιμωγές και ολολυγμούς και άλλοτε με παιάνες, διθυράμβους και θειαστικές ωδές- διαπερνάει το είναι κάθε ζωντανού όντος και όχι μόνον του ανθρώπου. Και δεν είναι λίγοι εκείνοι που δεν ενδιαφέρθηκαν για το Τραγικό, αλλά μίλησαν για έναν οικουμενικό παντραγισμό. Σύμφωνα με την ιδεολογία του παντραγισμού η ζωή υπόκειται σε μια μη θεϊκή δύναμη. Τότε θα ήταν δυνατόν να γίνεται λόγος για την τραγικότητα όλων των όντων.
Αλλά μόνον για τον άνθρωπο, που αγωνίζεται να βρει τη δική του αλήθεια μέσα στον εγκόσμιο προσανατολισμό του, μπορεί να γίνεται λόγος για το τραγικό. Σ’ αυτόν τον αγώνα το δυνατό και ανειρήνευτο πνεύμα δεν αποκλείει την ύπαρξη θεϊκής δυνάμεως, αλλά απόκειται σε κάθε άνθρωπο να αγωνιστεί με τις δικές του δυνάμεις να φτάσει στην αλήθεια˙ αποκρούει κάθε παρέμβαση της αποκαλύψεως. Αυτό το πνεύμα ζητεί να βοηθείται από τη Φιλοσοφία και την Τέχνη, η οποία ενισχύει το στοχασμό του και τον ενθαρρύνει να αναζητεί όλο και βαθύτερα τη γνώση της αλήθειας. Τότε η Λογοτεχνία και το Θέατρο προσκαλούνται να φωτίσουν το δρόμο του στοχασμού του.

As I believe that the idea about the lifelike depiction of emotions does not resolve the question about the timeless attraction that Rembrandt’s art exerts, since the issue of verisimilitude may be linked to different criteria, I opt for a different approach. Certain positions to Rembrandt’s work indicate an important affinity to the sublime, as expressed by Longinus, while the Longinian sublime is reformulated in Dutch seventeenth-century texts. Accordingly, I move from the viewer’s empathy to a response that perceives the depicted stories and emotions within the framework of the sublime; not necessarily as experienced emotions with which the viewer can identify, but as expressions of a complex circumstance which includes the exceptional, vastness, transcendence, or darkness and fear. To put it differently, I try to trace the sublime in Rembrandt’s history painting, not as the painter’s intended goal, but as a possible approach within a dynamic process that involves the viewer’s stance towards the artwork.
“Seven resistless warriors-captains have slit a bullock’s throat over an iron-rimmed shield, and have brushed their hands over the bullock’s blood and sworn an oath by War and Havoc and Terror, the lover of blood.”
Longinus on Aeschylus