Τέχνη

Πηγαίνοντας κάθε πρωί στο Ινστιτούτο και αργότερα, στον δρόμο της επιστροφής, μιλούσαν στα γερμανικά όλο ένταση και ζωηράδα. Ο Αϊνστάιν ήταν ο πιο διάσημος επιστήμονας στο Πρίνστον, και ο Γκέντελ ήταν ο μόνος άνθρωπος στον κόσμο που περπατούσε και μιλούσε επί ίσοις όροις μαζί του. Ωστόσο, και οι δύο ήταν ολομόναχοι. Με συνδετικό κρίκο την κοινή αίσθηση διανοητικής απομόνωσης, έβρισκαν ο ένας παρηγοριά στη συντροφιά του άλλου. Δεν ήθελαν να μιλήσουν σε κανέναν άλλον.
Ήταν ολοφάνερο πως βρίσκονταν πάνω από τους κοινούς θνητούς, όπως επίσης ήταν κοινό μυστικό στο Ινστιτούτο πως οι δυο τους είχαν καταντήσει “μουσειακά κομμάτια”.

Άραγε, τι έλεγαν; Ίσως μιλούσαν για την πολιτική. Οπωσδήποτε μιλούσαν για τον αφηρημένο κόσμο των μαθηματικών, χαίρονταν τη φυσική και εντυπωσίαζαν ο ένας τον άλλον με αιχμηρές απαντήσεις στα πιο παράξενα φιλοσοφικά ερωτήματα.

Με υποδόρειο χιούμορ και επιστημονική ακαμψία ο Τζιμ Χολτ αφηγείται τα πιο προκλητικά επιτεύγματα εκκεντρικών διανοητών, ιδιοφυών μαθηματικών, οραματιστών φυσικών, και βαθυστόχαστων φιλοσόφων των τελευταίων αιώνων. Το βιβλίο του είναι μια πανδαισία ανθρώπων παράτολμης ζωής, κοσμογονικής μεγαλοφυΐας και ωμής δημιουργικότητας.

Οι ιδέες των Αϊνστάιν και Γκέντελ, πέρα από τους περιπάτους τους, αντηχούν σχεδόν σε ολόκληρο το φάσμα των επιστημών και της εξέλιξής τους: στην έννοια του χρόνου, στο νόημα του απείρου, στις γενιές της θεωρίας χορδών, στις εσχατιές της κοσμολογικής αναζήτησης, στα παράδοξα της κβαντικής διεμπλοκής, στο βασίλειο των αφηρημένων μαθηματικών, στα μυστικά της κρυπτογραφίας, στις μεταμορφώσεις της τοπολογίας, στην ομορφιά των ανεπίλυτων μαθηματικών προβλημάτων,
στην αισθητική της γλώσσας, στα όρια της ηθικής, στη χαρτογράφηση του ψυχισμού, στην κατανόηση του εγκεφάλου και της λειτουργίας των υπολογιστών.

Το αφηγηματικό νήμα του βιβλίου διατρέχει τις πιο ενδιαφέρουσες επιστημονικές θεωρίες, ωστόσο η γοητεία του έργουκρύβεται στον τραγικό βίο των στοχαστών τους: εκκεντρικοί πανεπιστήμονες ανεπίδεκτοι συμβατικής συμμόρφωσης, αυταπατημένοι ερημίτες, υπερνοήμονες καταθλιπτικοί, παρεξηγημένοι οραματιστές… παρελαύνουν σαν ήρωες κινηματογραφικής ταινίας.
Πλήθος μεγάλων ιδεών έχουν γεννήτορες με σάρκα και αίμα που έζησαν μέσα στην παράνοια, τα ψυχογενή σύνδρομα και την κοινωνική περιθωριοποίηση.Τα πιο κρίσιμα πνευματικά επιτεύγματα συνοδεύτηκαν από ανθρώπινο πόνο και παραλογισμό.
Σημαντικοί επιστήμονες (ο Χολτ εστιάζει στους άνδρες, με εξαίρεση την Άντα Λάβλεϊς) είτε άφησαν την τελευταία τους πνοή σε κάποιο άσυλο, είτε ξεψύχησαν ύστερα από μια μονομαχία ή μια αυτοκτονία, είτε πέθαναν από αυτο-επιβαλλόμενη ασιτία.

Για τον αναγνώστη της συγκεκριμένης θεματογραφίας, η επιστημονική εμβάθυνση του βιβλίου είναι ακριβώς όση χρειάζεται.
Ωστόσο, ο Χολτ ικανοποιεί ακόμη και τον πιο απαιτητικό αναγνώστη προσφέροντάς του ζωτική επιστήμη ενσωματωμένη σε ένα πνευματώδες μετα-αφήγημα.