🛒 Προσφορές

«Άφησα στην Ουγγαρία το ημερολόγιο με τη μυστική γραφή, όπως και τα πρώτα μου ποιήματα. Άφησα εκεί τα αδέλφια μου, τους γονείς μου, χωρίς να τους ειδοποιήσω, ούτε καν να τους αποχαιρετήσω. Κυρίως όμως, εκείνη την ημέρα, στα τέλη Νοεμβρίου του 1956, έπαψα πια οριστικά να ανήκω σε έναν λαό.
[…] Στο εργοστάσιο, όλος ο κόσμος είναι ευγενικός μαζί μας. Μας χαμογελούν, μας μιλούν, αλλά δεν καταλαβαίνουμε τίποτα.
»Εδώ είναι που αρχίζει η έρημος. Έρημος κοινωνική, έρημος πολιτισμική. Τον ενθουσιασμό των ημερών της επανάστασης και της απόδρασης τον διαδέχονται η σιωπή, το κενό, η νοσταλγία των ημερών όπου είχαμε την εντύπωση ότι συμμετείχαμε σε κάτι σημαντικό, κοσμοϊστορικό ίσως, η νοσταλγία της πατρίδας, η έλλειψη της οικογένειας και των φίλων.»
»Ερχόμενοι εδώ περιμέναμε κάτι. Δεν ξέραμε τι ακριβώς περιμέναμε, αλλά σίγουρα όχι αυτό: αυτές τις καταθλιπτικές μέρες της δουλειάς, αυτά τα σιωπηλά βράδια, αυτήν την παγιωμένη ζωή, χωρίς αλλαγές, χωρίς εκπλήξεις, χωρίς ελπίδα.»

«Στο λεωφορείο, το πρωί, ο ελεγκτής κάθεται πλάι μου, το πρωί είναι πάντα ο ίδιος, χοντρός και γελαστός, και μου μιλάει σε όλη τη διαδρομή. Δεν τον καταλαβαίνω πολύ καλά, παρ’ όλα αυτά καταλαβαίνω ότι θέλει να με καθησυχάσει εξηγώντας μου ότι οι Ελβετοί δεν θα επιτρέψουν στους Ρώσους να έρθουν μέχρις εδώ. Λέει ότι δεν πρέπει πλέον να φοβάμαι, ότι δεν πρέπει να είμαι λυπημένη, ότι τώρα είμαι ασφαλής. Χαμογελάω, δεν μπορώ να του πω ότι δεν φοβάμαι τους Ρώσους, και αν είμαι λυπημένη, είναι μάλλον εξαιτίας της πολύ μεγάλης ασφάλειας που με περιβάλλει τώρα, και γιατί δεν υπάρχει τίποτε άλλο να κάνω ή να σκέφτομαι από τη δουλειά, το εργοστάσιο, τα ψώνια, την μπουγάδα, το φαΐ, και τίποτε άλλο να περιμένω παρά μόνο τις Κυριακές για να κοιμηθώ και να ονειρευτώ για περισσότερη ώρα τη χώρα μου.
»Πώς να του εξηγήσω, χωρίς να τον θίξω, και με τις λίγες λέξεις γαλλικά που ξέρω, ότι η όμορφη χώρα του δεν είναι για μας τους πρόσφυγες παρά μια έρημος, μια έρημος που πρέπει να τη διασχίσουμε για να φτάσουμε σ’ αυτό που λέγεται “ένταξη”, “αφομοίωση”. Εκείνη τη στιγμή, δεν ξέρω ακόμη ότι ορισμένοι δε θα το καταφέρουν ποτέ.»

Ένδεκα κεφάλαια για ένδεκα στιγμές της ζωής της, από το μικρό κορίτσι στην Ουγγαρία που καταβροχθίζει τα βιβλία μέχρι τη συγγραφή του πρώτου μυθιστορήματος στα γαλλικά. Τα ευτυχισμένα παιδικά χρόνια και τα πρώτα διαβάσματα σε ηλικία τεσσάρων ετών, η φτώχεια μετά τον πόλεμο, τα χρόνια της μοναξιάς στο οικοτροφείο, ο απόηχος της ουγγρικής επανάστασης του 1956, ο θάνατος του Στάλιν, η μητρική γλώσσα και οι εχθρικές γλώσσες που είναι τα γερμανικά και τα ρώσικα, η απόδραση στην Αυστρία, η δουλειά στο εργοστάσιο και η άφιξη στη Λωζάννη με το μωρό της, όπου βρήκε καταφύγιο, αλλά και μια πολιτισμική έρημο, αποτέλεσμα των γλωσσικών της ορίων. Η εξορία μετέτρεψε αυτήν την ένθερμη αναγνώστρια σε αναλφάβητη. Όφειλε να κατακτήσει τη γαλλική γλώσσα από το μηδέν.

Οι ιστορίες αυτές δεν είναι θλιβερές. Μικρές προτάσεις, ακριβείς λέξεις, απόλυτη σαφήνεια, χιούμορ, όλος ο κόσμος της Άγκοτα Κριστόφ είναι παρών, εδώ, μέσα σ’ αυτήν την αφήγηση για τη ζωή της, όπως στα μυθιστορήματά της.

Η πιο οδυνηρή συνέπεια της πολύπλευρης ελληνικής κρίσης είναι, αναμφίβολα, η θριαμβευτική είσοδος στη Βουλή ενός ανοιχτά ναζιστικού κόμματος. Στην καταχνιά που έχει σκεπάσει όλη τη χώρα προστίθεται τώρα το μαύρο σύννεφο μιας πολιτικής οργάνωσης που επικαλείται τον Χίτλερ ως πρότυπο και που εφαρμόζει τη βία του πεζοδρομίου ως μέθοδο εθνικής ανάτασης.

Πώς φτάσαμε ώς εδώ; Και πώς η Ελλάδα, που περηφανευόταν για την ανεκτικότητά της και την παραδοσιακή της φιλοξενία, κατέληξε στην κατώτερη βαθμίδα των πιο ξενόφοβων ευρωπαϊκών κοινωνιών; Πώς άνοιξε ξαφνικά ο ασκός του Αιόλου και η μέχρι πριν από λίγα χρόνια ανυπόληπτη και περιθωριακή ελληνική Ακροδεξιά έφτασε σήμερα να καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την πολιτική ατζέντα, επιβάλλοντας με το έτσι θέλω τις ακραίες της επιλογές στο κομματικό σύστημα; Πώς ξεχάσαμε τη δικτατορία; Πώς είναι δυνατόν να ψηφίζουν ένα ναζιστικό κόμμα στο Δίστομο και τα Καλάβρυτα; Και πώς ανεχόμαστε τη χλεύη κατά του Ολοκαυτώματος σε μια χώρα που έχασε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης τη συντριπτική πλειονότητα των Εβραίων πολιτών της;

Η απάντηση στα ερωτήματα αυτά απαιτεί τη μελέτη της ιστορίας και των ντοκουμέντων της οργάνωσης, από την ίδρυσή της, το μακρινό 1980, μέχρι σήμερα, που διεκδικεί με αξιώσεις να βάλει το δικό της μαύρο αποτύπωμα στις πολιτικές εξελίξεις. Στα κείμενα, τα σύμβολα και, κυρίως, τη δράση της Χρυσής Αυγής ανιχνεύονται οι λόγοι που επέτρεψαν την επανεμφάνιση Ταγμάτων Εφόδου σε μια ευρωπαϊκή χώρα, αλλά και οι τρόποι να σταματήσουμε τον κατήφορο στη βαρβαρότητα.

“Το όνομα μου είναι Παντελής. Είμαι η παράπλευρη απώλεια, ενός πολέμου που δε με αφορούσε. Με περιθωριοποιήσατε, γιατί οι γονείς μου ήταν διαφορετικοί. Με θεωρήσατε παράπλευρη απώλεια… Μη με κατηγορήσετε, λοιπόν, για τα εγκλήματα που πρόκειται να διαπράξω. Είναι τα παράπλευρα εγκλήματα μιας παράπλευρης απώλειας.

Είμαι αυτός που θα εισβάλει στο σπίτι σας και θα καταστρέψει τον εφησυχασμό σας… Αυτός που θα εισβάλει στον υπολογιστή σας και θα μολύνει τα αρχεία σας… Αυτός που θα τρέμετε μη συναντήσετε… Γιατί υπάρχω παντού… Γιατί μπορώ να γίνω κάποιος που δε θα υποψιάζεστε…”

Τα “Παράπλευρα εγκλήματα” είναι ένα κοινωνικό, αλληγορικό θρίλερ με γλωσσολογικές προεκτάσεις, μαθηματικές συναρτήσεις, σεξουαλικές υπερβάσεις… Που κόβει την ανάσα… Απορρίπτει την ταύτιση… Αναστέλλει την κάθαρση… Και πίνεται μονορούφι, σκέτο, χωρίς τον πάγο των ηθικών ενδοιασμών…

Ανατράφηκε στη σκιά των ιερών κέδρων του Λιβάνου τούτος ο ποιητής. Τον αποκάλεσαν Μυστικιστή, Φιλόσοφο, Αιρετικό, Θρησκευόμενο, Πράο, Επαναστάτη, Αιώνιο. Είναι δυνατόν να συγκεντρώνονται σ’ ένα πρόσωπο όλ’ αυτά τα αντιφατικά χαρακτηριστικά; Είναι δυνατόν άλλοι να καίνε τα βιβλία του γίατί είναι “επικίνδυνα, επαναστατικά και δηλητηριώδη για τους νέους” και άλλοι να γράφουν πως “ο Γκιμπράν αντανακλά το θείο μες στα λόγια του”;
Είναι δυνατόν, όταν αυτό το πρόσωπο είναι ο Τζουμπράν Καλίλ Τζουμπράν ή Καλίλ Γκιμπράν, όπως είναι γνωστός στο παγκόσμιο κοινό, ένας από τους μεγαλύτερους ιερείς της τέχνης του λόγου, της ανθρωπιάς και της ελευθερίας που χρειάζεται το ανθρώπινο πλάσμα για να ζήσει με αξιοπρέπεια πάνω στο πρόσωπο της γης.

…Εκεί, στο Άγιο Όρος, ο Κοσμάς ο Αιτωλός διεξάγει τον μεγαλύτερο αγώνα για τη συγκρότηση της ψυχής του, για τη δημιουργία μιας εσωτερικής ζωής που θα τον οδηγήσει στη νίκη πάνω στον ίδιο του τον εαυτό.

“Δέκα χιλιάδες χριστιανοί με αγαπούν και ένας με μισεί”, γράφει στον αδελφό του Χρύσανθο, σχολάρχη στη Νάξο, σε γράμμα του στις 2 Μαρτίου του 1779 (τέσσερις μήνες πριν από τον μαρτυρικό του θάνατο)…

“ Η Λήδα χαμογέλασε. Κοίταξε απ΄ το παράθυρο….
Αν δεν ερχότανε αυτή. Αν δεν την έβρισκε η Κάρλα στη Βιέννη,Αν η Κάρλα δεν είχε γνωρίσει τον Ανδρέα για να γίνει η Ζωή. Αν η Κατερίνα δεν την είχε πάει στην Αγγελική. Αν η Αγγελική δε γνώριζε τη Νάντια. Αν δεν έμπαινε στο σπίτι η μικρή. Αν δεν την είχε βρει στη Σκιάθο ο Απόστολος Γληνός. Αν παντρευότανε τον Άλεξ. Αν δεν γινόταν το ατύχημα. Αν…Αν….
Ένιωσε ίλιγγο. Μια ατελείωτη αλυσίδα από “αν” που τέλειωνε σε μία μόνο πρόταση:Αν δεν ερχόσουν Εσύ!…”

“Η Ιωάννα Καρυστιάνη, με την προφορικότητα της αφήγησής της και τους καίριους πυρήνες ζωής που επιλέγει, παρασύρει σε μία περιπέτεια αυτογνωσίας μέσα από το γέλιο, το σαρκασμό και το δάκρυ των ηρώων της.

Γράφοντας, αν όχι καταγράφοντας πιστά, ζωές και ιστορίες, αναπλάθει πρόσωπα που βλέπουμε καθημερινά, πρόσωπα που δεν μπορούμε ή δεν αντέχουμε να δούμε. Κι αυτές οι εικόνες, αυτά τα πρόσωπα ζωντανεύουν, μιλούν, εξομολογούνται, λένε ιστορίες που ξετυλίγονται επιδέξια για να μας τυλίξουν στη μαγεία τους.

(Πέπη Ρηγοπούλου)

“Ο αρχαιολόγος λάτρης των μικρών και ταπεινών, ο θαυμαστής των αεροπόρων, η πιστή και αταλάντευτη οραματίστρια της επανάστασης, άνθρωποι σπασμένοι και σπαραχτικοί μας παρασέρνουν στην χαμηλότονη απελπισία τους. Οι λύσεις που δίνουν είναι γνώριμες: ένα παιδί, το Κόμμα, η τεχνολογία, η τέχνη, το όνειρο, τα όνειρα… Είναι άνθρωποί μας, που μπορούμε να τους αγκαλιάσουμε και να κλάψουμε μαζί τους.”

(Γιώργος Παυλάκης)