🛒 Προσφορές

«Άφησα στην Ουγγαρία το ημερολόγιο με τη μυστική γραφή, όπως και τα πρώτα μου ποιήματα. Άφησα εκεί τα αδέλφια μου, τους γονείς μου, χωρίς να τους ειδοποιήσω, ούτε καν να τους αποχαιρετήσω. Κυρίως όμως, εκείνη την ημέρα, στα τέλη Νοεμβρίου του 1956, έπαψα πια οριστικά να ανήκω σε έναν λαό.
[…] Στο εργοστάσιο, όλος ο κόσμος είναι ευγενικός μαζί μας. Μας χαμογελούν, μας μιλούν, αλλά δεν καταλαβαίνουμε τίποτα.
»Εδώ είναι που αρχίζει η έρημος. Έρημος κοινωνική, έρημος πολιτισμική. Τον ενθουσιασμό των ημερών της επανάστασης και της απόδρασης τον διαδέχονται η σιωπή, το κενό, η νοσταλγία των ημερών όπου είχαμε την εντύπωση ότι συμμετείχαμε σε κάτι σημαντικό, κοσμοϊστορικό ίσως, η νοσταλγία της πατρίδας, η έλλειψη της οικογένειας και των φίλων.»
»Ερχόμενοι εδώ περιμέναμε κάτι. Δεν ξέραμε τι ακριβώς περιμέναμε, αλλά σίγουρα όχι αυτό: αυτές τις καταθλιπτικές μέρες της δουλειάς, αυτά τα σιωπηλά βράδια, αυτήν την παγιωμένη ζωή, χωρίς αλλαγές, χωρίς εκπλήξεις, χωρίς ελπίδα.»

«Στο λεωφορείο, το πρωί, ο ελεγκτής κάθεται πλάι μου, το πρωί είναι πάντα ο ίδιος, χοντρός και γελαστός, και μου μιλάει σε όλη τη διαδρομή. Δεν τον καταλαβαίνω πολύ καλά, παρ’ όλα αυτά καταλαβαίνω ότι θέλει να με καθησυχάσει εξηγώντας μου ότι οι Ελβετοί δεν θα επιτρέψουν στους Ρώσους να έρθουν μέχρις εδώ. Λέει ότι δεν πρέπει πλέον να φοβάμαι, ότι δεν πρέπει να είμαι λυπημένη, ότι τώρα είμαι ασφαλής. Χαμογελάω, δεν μπορώ να του πω ότι δεν φοβάμαι τους Ρώσους, και αν είμαι λυπημένη, είναι μάλλον εξαιτίας της πολύ μεγάλης ασφάλειας που με περιβάλλει τώρα, και γιατί δεν υπάρχει τίποτε άλλο να κάνω ή να σκέφτομαι από τη δουλειά, το εργοστάσιο, τα ψώνια, την μπουγάδα, το φαΐ, και τίποτε άλλο να περιμένω παρά μόνο τις Κυριακές για να κοιμηθώ και να ονειρευτώ για περισσότερη ώρα τη χώρα μου.
»Πώς να του εξηγήσω, χωρίς να τον θίξω, και με τις λίγες λέξεις γαλλικά που ξέρω, ότι η όμορφη χώρα του δεν είναι για μας τους πρόσφυγες παρά μια έρημος, μια έρημος που πρέπει να τη διασχίσουμε για να φτάσουμε σ’ αυτό που λέγεται “ένταξη”, “αφομοίωση”. Εκείνη τη στιγμή, δεν ξέρω ακόμη ότι ορισμένοι δε θα το καταφέρουν ποτέ.»

Ένδεκα κεφάλαια για ένδεκα στιγμές της ζωής της, από το μικρό κορίτσι στην Ουγγαρία που καταβροχθίζει τα βιβλία μέχρι τη συγγραφή του πρώτου μυθιστορήματος στα γαλλικά. Τα ευτυχισμένα παιδικά χρόνια και τα πρώτα διαβάσματα σε ηλικία τεσσάρων ετών, η φτώχεια μετά τον πόλεμο, τα χρόνια της μοναξιάς στο οικοτροφείο, ο απόηχος της ουγγρικής επανάστασης του 1956, ο θάνατος του Στάλιν, η μητρική γλώσσα και οι εχθρικές γλώσσες που είναι τα γερμανικά και τα ρώσικα, η απόδραση στην Αυστρία, η δουλειά στο εργοστάσιο και η άφιξη στη Λωζάννη με το μωρό της, όπου βρήκε καταφύγιο, αλλά και μια πολιτισμική έρημο, αποτέλεσμα των γλωσσικών της ορίων. Η εξορία μετέτρεψε αυτήν την ένθερμη αναγνώστρια σε αναλφάβητη. Όφειλε να κατακτήσει τη γαλλική γλώσσα από το μηδέν.

Οι ιστορίες αυτές δεν είναι θλιβερές. Μικρές προτάσεις, ακριβείς λέξεις, απόλυτη σαφήνεια, χιούμορ, όλος ο κόσμος της Άγκοτα Κριστόφ είναι παρών, εδώ, μέσα σ’ αυτήν την αφήγηση για τη ζωή της, όπως στα μυθιστορήματά της.

Η ξαφνική ελευθερία τα ανακάτεψε όλα.
Ο γενικευμένος πυρετός απαιτήσεων και προσδοκιών χωρίς όρια. Η φούρια, η τρέλα, τα πάθη, τα λάθη. Η πολιτική και ερωτική υπερκατανάλωση των πρώτων χρόνων. Όπως περιγράφεται στο βιβλίο:

“Η Μεταπολίτευση είναι γένους θηλυκού. Είχε ομορφιά, αισιοδοξία, γονιμότητα, ελπίδα. Και η πιο μεγάλη από τις μεγάλες αλλαγές που έφερε ήταν ασφαλώς η γυναικεία χειραφέτηση. Τα κορίτσια βγήκαν από τη σκιά που τις περιόριζαν εκ γενετής και διεκδίκησαν το αυτεξούσιο της ζωής τους. Προέλασαν γενναία στον αντρικό κόσμο κάμπτοντας κάθε αντίσταση”.

Ανατράφηκε στη σκιά των ιερών κέδρων του Λιβάνου τούτος ο ποιητής. Τον αποκάλεσαν Μυστικιστή, Φιλόσοφο, Αιρετικό, Θρησκευόμενο, Πράο, Επαναστάτη, Αιώνιο. Είναι δυνατόν να συγκεντρώνονται σ’ ένα πρόσωπο όλ’ αυτά τα αντιφατικά χαρακτηριστικά; Είναι δυνατόν άλλοι να καίνε τα βιβλία του γίατί είναι “επικίνδυνα, επαναστατικά και δηλητηριώδη για τους νέους” και άλλοι να γράφουν πως “ο Γκιμπράν αντανακλά το θείο μες στα λόγια του”;
Είναι δυνατόν, όταν αυτό το πρόσωπο είναι ο Τζουμπράν Καλίλ Τζουμπράν ή Καλίλ Γκιμπράν, όπως είναι γνωστός στο παγκόσμιο κοινό, ένας από τους μεγαλύτερους ιερείς της τέχνης του λόγου, της ανθρωπιάς και της ελευθερίας που χρειάζεται το ανθρώπινο πλάσμα για να ζήσει με αξιοπρέπεια πάνω στο πρόσωπο της γης.

Ο μονοπωλιακός έλεγχος του κράτους από τη Δεξιά, διαιωνιζόμενος στον χρόνο, δημιουργούσε πλέον, στις αρχές της δεκαετίας του 1960, πρόβλημα πολιτικής επιβίωσης στους κεντρώους πολιτικούς (βενιζελογενείς στην πλειονότητά τους). Αυτοί, λοιπόν, αναγκάστηκαν να παραμερίσουν τις ηγετικές φιλοδοξίες τους και να προχωρήσουν στη δημιουργία ενιαίου πολιτικού φορέα, της ΕΚ. Ενώ, όμως, από την πρώτη στιγμή κατεβλήθη προσπάθεια να διασφαλιστεί στο νέο πολιτικό μόρφωμα συλλογική διοίκηση και εσωκομματική ισορροπία, η δυναμική των γεγονότων κατέστησε παντοδύναμο τον επικεφαλής του, Γεώργιο Παπανδρέου, αλλά και πόλο εσωκομματικής ισχύος τον Ανδρέα Παπανδρέου… Ήταν μια εξέλιξη δύσκολα ανεκτή από τους άλλους βαρόνους της παράταξης. Η αποκληθείσα “Αποστασία” του 1965 εν πολλοίς ήταν η αντίδραση της παλιάς ηγετικής ομάδας κατά του ηγέτη. Επειδή, όμως, έγινε με τρόπο και μεθοδεύσεις που δημιούργησαν στην κοινωνία την αίσθηση της προδοσίας, της συνωμοσίας και της παράδοσης της παλαιοδημοκρατικής παράταξης στον ιστορικό της αντίπαλο, δηλαδή το Στέμμα, η Αποστασία προσέφερε στον Γ. Παπανδρέου δημοφιλία που ουδέποτε είχε στο παρελθόν. Ενώ οι αντίπαλοί του τον αντιμετώπιζαν πλέον -κυρίως στον βαθμό που υφίστατο την επιρροή του γιου του- ως επικίνδυνο για το μετεμφυλιακό στάτους κβο. Ουσιαστικά η Ελλάδα χωρίστηκε σε παπανδρεϊκούς και αντ­ιπαπανδρεϊκούς. Από την εποχή του Ελευθερίου Βενιζέλου δεν είχε, ίσως, ένα πρόσωπο σε τέτοιο βαθμό αποτελέσει βάση διαιρετικής τομής.

Μια χώρα η οποία, λίγο παραπάνω από μια δεκαετία μετά τη λήξη ενός πολυαίμακτου εμφύλιου, νόμιζε πως είχε κατακτήσει ένα επίπεδο πολιτικής κανονικότητας τέτοιο, ώστε να είναι δυνατή η ομαλή κυβερνητική εναλλαγή, σύντομα διαπίστωσε πως τίποτε δεν ήταν δεδομένο: Η διάσπαση της κεντρώας παράταξης, η σύμπλευση μέρους της με τα Ανάκτορα και τη Δεξιά, η συνακόλουθη ριζοσπαστικοποίηση ενός τμήματος της κοινωνίας και η συμπόρευσή του ακόμη και με τις πολιτικές οντότητες που αντιπροσώπευαν τους ηττημένους του Εμφυλίου, ήταν οι παράγοντες που αναβίωσαν τους παλιούς δαίμονες και μετέτρεψαν το ελπιδοφόρο ξεκίνημα της δεκαετίας σε εφιάλτη…

Ένα βιβλίο με διπλό χαρακτήρα, αφού μπορεί κανείς, μαγειρεύοντας συνταγές από τον Αλέξανδρο Παπανδρέου, να γεμίσει με τις πολύχρωμες δημιουργίες του τις ασπρόμαυρες σελίδες του.

Σε εύχρηστο, μικρό μέγεθος, ιδανική πρόταση και για δώρο.

Γύρω στα τέλη του 18ου αιώνα, δύο νεαροί Γερμανοί ετοιμάζονται να μετρήσουν τον κόσμο. O ένας, ο Αλεξάντερ φον Χούμπολτ, διασχίζει ζούγκλες και στέπες, διαπλέει τον Oρινόκο, δοκιμάζει δηλητήρια, μετράει ψείρες, σέρνεται σε σπηλιές, κατακτά κορυφές ηφαιστείων και συναντά θαλάσσια τέρατα και ανθρωποφάγους. O άλλος, ο μαθηματικός και αστρονόμος Καρλ Φρίντριχ Γκάους, δεν μπορεί να ζήσει χωρίς γυναίκες, όμως πετάγεται από το κρεβάτι του την πρώτη κιόλας νύχτα του γάμου του για να σημειώσει μαθηματικές εξισώσεις – και αποδεικνύει στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Γοτίγγη, ότι ο χώρος καμπυλώνει. Γερασμένοι, διάσημοι και κάπως παράξενοι, συναντιούνται στο Βερολίνο το 1828 και δίνουν το έναυσμα για να γραφεί ένα από τα ωραιότερα μυθιστορήματα των τελευταίων χρόνων. Τεράστια λογοτεχνική και εμπορική επιτυχία στη Γερμανία, η “Μέτρηση του κόσμου” ήδη μεταφράζεται σε όλες τις γλώσσες του κόσμου.

Αποτελεί πλέον κοινό τόπο ότι η εργασία που γίνεται μέσα στην ομάδα-τάξη, αλλά και η ατμόσφαιρα που επικρατεί στο σχολείο μεταξύ των μελών του συλλόγου διδασκόντων, θα μπορούσε να λειτουργεί ως “χώρος” που υποδέχεται, περιέχει και μεταβολίζει δύσκολα άγχη, βιώματα, φόβους και επιθετικά αισθήματα, που συχνά επηρεάζουν αρνητικά ή και καταστρέφουν την εκπαιδευτική διαδικασία. Αντ΄αυτού πολλές φορές ο εκπαιδευτικός αισθάνεται στο χώρο εργασίας του απειλούμενος και αποτυχημένος, θυμώνει ή απελπίζεται και κύρια επιδίωξή του γίνεται η “απαθής επιβίωση”. Όλα αυτά φέρνουν στην επιφάνεια και πλήττουν τις πιο εύθραυστες και ανεπαρκείς πλευρές του ψυχισμού των εκπαιδευτικών., που τους ωθούν ή στην αντεπίθεση ή στην “παγωμένη απόσυρση”. Ομολογείται επίσης πως οι υπάρχουσες υποστηρικτικές και συμβουλευτικές δομές του εκπαιδευτικού θεσμού, αν και έχουν εντοπίσει αυτά τα θέματα, δεν μπορούν πάντοτε να ανταποκριθούν.

Στις συναντήσεις με εκπαιδευτικούς δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όλων των ειδικοτήτων, που αποτελούν το περιεχόμενο του ανα χείρας βιβλίο, προτείνουμε την άποψη πως ο εκπαιδευτικός, χωρίς να κινείται ως ψυχολόγος ή ψυχοθεραπευτής, θα μπορούσε να εκπαιδευτεί ώστε να λειτουργεί μέσα στην συνεχή συναισθηματική αλληλεπίδραση με τους μαθητές του, να διαμορφώνει τον ψυχικό χώρο της τάξης του για να φιλοξενεί και να αναγνωρίζει τους “δύσκολους φόβους τους”, να αντέχει και να παραμένει σταθερός, γνωρίζοντας και τα δικά του επώδυνα ψυχικά βιώματα που η παιδαγωγική σχέση ανακινεί.

Πέρα της Γενικής και Ειδικής Διδακτικής κάθε μαθήματος που προϋποτίθεται, οφείλουμε να καλλιεργούμε τη σύνδεση λογικής – φαντασίας – επιθυμίας με τον άλλο και τους άλλους, καθώς και τη δυνατότητά μας για αυτοπαρατήρηση και στοχασμό.

Η σπονδυλωτή ιστορία, που περιγράφεται στο βιβλίο αυτό, σατιρίζει τον τρόπο λειτουργίας μιας κυβέρνησης. Μιας ελληνικής κυβέρνησης. Και βασίζεται στα ανθρώπινα πάθη των μελών της. Άλλωστε η Ιστορία έχει αποδείξει ότι η πολιτική είναι ένα πολύ πρόσφορο έδαφος για να ευδοκιμούν τέτοια πάθη, πολλές φορές στη χειρότερή τους μορφή.

Οι πρωταγωνιστές της ιστορίας μας είναι ένας πρωθυπουργός, ο μυστικοσύμβουλός του και, βεβαίως, τα μέλη της κυβερνήσεώς του, όπου “όλοι μαζί δεν κάνουνε και χώρια δεν μπορούνε”. Το πώς κατορθώνει να κυβερνάει αυτή η κυβέρνηση και να επιβιώνει πολιτικά, επιδέχεται μόνο ερμηνείες από το χώρο της μεταφυσικής. Όμως κάπως έτσι δεν επιβιώνει και η Ελλάδα επί 2.500 χρόνια; Και δεν θα μπορούσε μία κυβέρνηση και μάλιστα για το 0,16% ή το 0,32% των 25 αυτών αιώνων, αναλόγως της μιας ή της δεύτερης θητείας της;

Πρόκειται, βεβαίως, για μία φανταστική ιστορία. Που θα μπορούσε να μην είναι και εντελώς φανταστική. Πρώτος, διότι η πολιτική “σηκώνει” την ίντριγκα και δεύτερον, διότι, κατ’ εξοχήν, οι Έλληνες είναι πλακατζήδες. Μπορεί να μην έχουν χιούμορ, που προϋποθέτει τον αυτοσαρκασμό, αλλά σε πλάκες επιδίδονται, ανεξαρτήτως της θέσης που κατέχουν. Όσον αφορά στις γκάφες, αυτές δεν κάνουν επαγγελματικές ή κοινωνικές διακρίσεις και, επομένως, εντοπίζονται και στην πολιτική. Άρα αποτελούν μια καλή πηγή έμπνευσης.

Στον κήπο της βίλας του εφοπλιστή Αδάμαντα Αδαμαντίου, όπου όλοι οι παρευρισκόμενοι έχουν εκβιαστεί ή ταπεινωθεί σαν δούλοι σε φυτείες από τον οικοδεσπότη, το πολυσυζητημένο ραγού έχει σερβιριστεί σ’ ένα καλοστρωμένο με αραχνοΰφαντο λευκό τραπεζομάντιλο τραπέζι.

Οι δύο δεν αγγίζουν ούτε καν το πιάτο τους και μία δεν πίνει ούτε γουλιά απ’ το κρασί της. Τα βλέμματα όσων κάθονται στο τραπέζι κοιτούν με μίσος τον εφοπλιστή, αλλά και με φανερή αηδία τον διπλανό τους, συμπεριλαμβανομένου και του υπηρετικού προσωπικού που πηγαινοέρχεται. Ώσπου ο Αδάμαντας Αδαμάντιος, μασώντας ίσως ο μοναδικός με όρεξη ένα γευστικότατο κομμάτι κρέατος, πέφτει ξαφνικά νεκρός μπροστά στα μάτια των “έκπληκτων” έξι υποψήφιων δολοφόνων του…

Μια αστυνομική ιστορία που φλερτάρει με το υπαρξιακό και το ψυχολογικό. Με χιούμορ και καυστική ειρωνεία, με συνεχείς ανατροπές και μυστήριο που κλείνει το μάτι στους Δέκα μικρούς νέγρους της Άγκαθα Κρίστι, η συγγραφέας συνεχίζει να σε εκπλήττει μέχρι την τελευταία σελίδα.